Ongebruikte stikstofruimte die bedrijven en boeren in de toekomst zouden kunnen kwijtraken, komt niet ten goede aan de natuur. Er worden onder meer wegen en woningen van gebouwd. Dat stelt de ZLTO, die vreest voor een averechts effect.

Bij bedrijven en agrarische ondernemingen staat in hun natuurvergunning opgenomen hoeveel stikstof ze maximaal mogen uitstoten. Die maximale hoeveelheden worden lang niet altijd gehaald. De provincie Noord-Brabant wil die ongebruikte ‘stikstofruimte’ kunnen afpakken. Het beleidsplan daarvoor moet er eind dit jaar liggen

De rechter heeft de provincie recent ook tot actie gemaand. Plasticsfabrikant Sabic in Bergen op Zoom stoot minder stikstof uit dan de natuurvergunning toestaat. Omwille van de natuur moet van de rechtbank de vergunning op de schop en de stikstofruimte teruggeschroefd. Het gaat slecht met Natura 2000 gebied De Brabantse Wal en dat rechtvaardigt volgens de rechter het inperken van de vergunning.

Die uitspraak en de plannen van de provincie voor het intrekkingsbeleid baren landbouworganisatie ZLTO en ondernemersclub VNO-NCW zorgen. Die zijn mordicus tegen het afpakken van stikstofruimte bij (agrarische) bedrijven. ,,We vrezen een tegengesteld effect. In plaats van minder juist meer stikstofuitstoot”, zegt ZLTO-woordvoerder Erik Martens, die dat illustreert met een voorbeeld.

,,Een boer die 150 stuks melkvee mag houden, maar er maar 125 op stal heeft, zal geneigd zijn snel wat melkvee bij te kopen om te voorkomen dat zijn natuurvergunning wordt ingeperkt. Dat betekent dat de stikstof die de boer eerst niet gebruikte, nu wel de lucht in gaat.”

‘Meer naar totale plaatje kijken’

En als er wel stikstofruimte vrijkomt, dan profiteert de natuur daar volgens de ZLTO niet van. ,,Die stikstof is nodig voor de bouw van woningen en de aanleg van wegen. Daar wordt de natuur niet beter van”, stelt varkenshouder Jos Naalden, tevens woordvoerder van de ZLTO in de regio West-Brabant. ,,Ook de prikkel om te innoveren en verduurzamen wordt minder. Boeren zijn bang de stikstofruimte die dat oplevert, kwijt te raken.”

De neerslag van stikstof op natuurge­bie­den is de afgelopen jaren al fors afgenomen

Jan van Mourik van VNO-NCW zegt dat het afpakken van stikstofruimte ‘overbodig is’. De ondernemersclub koppelt de stikstofreductie aan de energietransitie bij bedrijven. ,,Dat is gericht op het verminderen van CO2-uitstoot. Maar als die vermindert, gaat ook de stikstofuitstoot omlaag.”

Doordat de focus ligt op het verlagen van de stikstofuitstoot, komt de energietransitie bij bedrijven juist moeilijker op gang stelt Van Mourik. Bij het bouwen van duurzame installaties komt namelijk eerst stikstof vrij, op de langere termijn vermindert het. ,,We moeten veel meer naar dat totale plaatje kijken.”

De ZLTO vreest ondertussen dat het intrekkingsbeleid zorgt voor meer wantrouwen bij boeren. Martens: ,,Hoe geloofwaardig is de provincie nog als ze eerst een natuurvergunning afgeven om vervolgens de vergunde stikstofruimte weer in te trekken?”

Vragen door VVD en NSC

De regeringspartijen VVD en NSC hebben hun zorgen geuit bij landbouwminister Femke Wiersma. Zij stellen dat het ondernemingsklimaat in Nederland ‘ernstig wordt geschaad’ als vergunningen verplicht moeten worden ingetrokken.

,,En dat komt mede door het ontbreken van landelijke stikstofreducerende maatregelen op korte termijn.” De fracties stellen dat het kabinet verantwoordelijk is voor het opstellen van beleidsregels over ongebruikte stikstofruimte in natuurvergunningen. Ze willen weten welke stappen daarvoor worden gezet.