Is Nederland nog een gezond land? Ruim vijftig procent van de Nederlanders van achttien jaar en ouder leden vorig jaar aan matig of ernstig overgewicht. Bij jongeren onder de zestien jaar zijn de percentages meer dan schrikbarend. Levensstijl, eetpatroon, een mentaliteit van ’laat maar waaien’ – zegt u het maar? Feit is dat meer en meer van ons voedsel uit de diepvriesschappen of van de fastfoodketens komt.

Dedain

Tijdens de recente verkiezingscampagne was ’gezond voedsel’ een thema in de marge. Daar verbaas ik me over. Zoom ik uit, dan zie ik vanuit progressieve hoek dedain jegens de Nederlandse boer ’die maar niet wil veranderen’. U hoeft er maar een willekeurige column in een progressief medium op na te slaan, vaak geschreven door opiniemakers die geen enkele voeling met de agrarische sector hebben, enkel gedreven door superieur afgrijzen. Zij verklaren enkel biologisch, natuurinclusief en extensief boeren heilig; intensivering en het gecontroleerd toepassen van nieuwe veredelingstechnieken worden afgedaan als niet passend. Als we de wereldbevolking biologisch zouden willen voeden, hebben we daarvoor vrijwel het gehele aardoppervlak nodig. Onhaalbaar! Als we grootschalige natuurlijke en kwetsbare ecosystemen in stand willen houden én al die miljarden monden willen voeden, dan mag ’intensieve landbouw’ geen vies woord zijn in de wereld. Integendeel. Intensief kan ook zeer duurzaam zijn – soms duurzamer zelfs.

Realistisch

Ben ik nu tegen biologisch? Helemaal niet, ik zou willen dat het marktaandeel biologisch groeit. Ik ben ook realistisch: gangbaar en biologisch blijven beide nodig. Veel biologische boeren schakelen weer om naar gangbaar omdat consumenten door de oplopende voedselprijzen biologisch te duur vinden. Jammer, maar feit is: de politiek kan de productie wel dwingen, maar de consumptie niet. Mij raakt het dat het beleid uit Brussel en Den Haag gericht is op krimp en reductie van landbouwgrond en volumebeperking. Een voedselvisie ontbreekt, terwijl alle klimaatmodellen aantonen dat grote delen in Zuid-Europa binnen één generatie in hoge mate hun landbouwkundige potentie zullen verliezen. Dus komt meer druk op onze vruchtbare delta in het noordwesten van het Europese continent te liggen, als we ten minste willen voorkomen dat Europa volledig afhankelijk wordt van voedselimport uit andere werelddelen.

Toekomst

Cruciaal is de vraag hoe we zorgen voor een gezonde toekomst voor onze kinderen. Doen we dat op een dieet van bewerkt fabrieksvoedsel of met natuurlijke voeding, plantaardig en dierlijk? Maar ja: diepvriespizza’s zijn een stuk goedkoper dan die gezonde maaltijd van eigen bodem, die duurzaam tot stand komt. Dus pleit ik voor verstandige keuzes gecombineerd met praktisch idealisme: betaalbaar, gezond, vers voedsel van dichtbij en duurzaam geproduceerd in plaats van ver weg en ultra bewerkt. Dat is goed voor de volksgezondheid, vermindert de druk op de zorg, draagt bij aan lagere zorgkosten en garandeert de hardwerkende boer en tuinder een fatsoenlijk inkomen. Food for thought voor de formatietafel lijkt me zo.

Kathleen Goense – Algemeen directeur ZLTO